Chín bỏ làm mười.

Nhân nói lan man về chuyện người Mẹ, ngày xưa còn nhỏ bà cụ tôi cũng hay nói câu này "Chín bỏ làm mười" mỗi khi anh em tôi có chuyện xích mích nhau, còn nhỏ nhưng tôi cũng hiểu câu nói này, đại khái là bỏ qua đừng quan trọng vấn đề, tôi ở trong xóm có nhiều người Hoa nghe người ta nói thế là "Xính xái, xính xái". Sống gần người Hoa tôi thấy họ có cái rất hay ở chỗ này, rất ít bắt phải bắt trái, chuyện gì cũng cười hề hề, đối với họ hình như chẳng có gì là quan trọng trên cõi đời này đáng phải bận tâm mà bàn cãi, ai muốn hơn họ sẵn sàng cho hơn, ai muốn phải họ sẵn sàng cho là phải. Thày cẩm phú lít tới nhà nhăm nhe hỏi chuyện làm ăn ư?, họ có giấy môn bài đóng thuế đàng hoàng, nhưng vẫn vui vẻ bỏ ít tiền vào bao lì xì màu đỏ ngày tết, đút vào túi thày cẩm "dẩm xà, dẩm xà á".

Có lẽ con người của thời mấy mươi năm về trước còn quê mùa, nên thấm nhuần chữ nghĩa kiểu như "Chín bỏ làm mười", hay "xính xái" hơn bây giờ chăng? Thời đó ai cũng lình bình nghèo nghèo như ai, nhà nào có mua tờ báo có khi cả xóm được đọc, có cái tivi đen trắng buổi tối con nít và cả người lớn chòm xóm nữa ngồi xem đầy nhà. Cho nên xã hội ít những va chạm không đáng có như bây giờ, chòm xóm qua lại mượn tờ báo, hay cái búa cái kềm, hoặc thậm chí xin củ hành củ tỏi... là chuyện bình thường. Tôi còn nhớ những ngày lễ của người Hoa mà họ hay cúng bái, như Thanh minh, rằm tháng bảy tháng tám, rằm tháng giêng... sau khi cúng bái xong thể nào thím xẩm bên kế nhà tôi cũng bưng sang một mâm, nào trái cây, những cái bánh cúng xanh đỏ, có khi miếng thịt heo quay, hay cả nửa con vịt quay... Có những thứ như bánh xanh xanh đỏ đỏ do nhuộm phẩm màu, thì bà cụ tôi lại lén bỏ đi chứ không dám để tụi tôi ăn, vì sợ phẩm nhuộm ăn đau bụng. Ngược lại khi nhà tôi có làm gì thì bà cụ tôi cũng hay mang qua biếu nhà thím, khi thì tô chè đậu, lúc thì đĩa xôi gấc nhà nấu hôm có đám giỗ...

Bây giờ thời buổi tân tiến ai cũng nhà cao cửa rộng, kín cổng cao tường, con người đối xử với nhau có khác xưa, người ta không "Chín bỏ làm mười", hay "Xính xái" nữa mà "Ăn thua nhau tới bến", những cái không đáng để tranh giành thì người ta lại giành giật, không những chức tước, quyền lợi, vật chất... mà hết thảy mọi thứ, từ ghé trạm xăng đổ xăng, gởi xe vào bãi, chạy xe ngoài đường... Hình như nhiều người bây giờ có cái quan niệm "Ngu sao để cho tụi nó hơn?". Bao nhiêu chuyện xảy ra trong cuộc sống bây giờ mà ở cái thời tôi còn nhỏ không bao giờ có ai tưởng tượng là nó sẽ xảy ra, mới hôm qua đây trên báo đưa tin một thanh niên lên kế hoạch giết tất cả những người thân thuộc, chỉ vì những va chạm vật chất, và người đầu tiên là bà dì ruột đã bị cậu ta đâm chết...

Cho nên tôi vẫn cứ tâm niệm lời của bà cụ tôi xưa "Chín bỏ làm mười...".