Chuyện cái... ấn.

Cảnh hàng ngàn người chen chúc dẫm đạp lên nhau để mong mua được một
tờ ấn bán tại lễ khai ấn đền Trần (Nam Định) đêm 16/2.

Ảnh: Thuận Thắng - Tuổi Trẻ.

Vài năm trở lại đây, cứ mỗi lần sau tết âm lịch là báo chí lại được dịp nói tới lễ khai ấn ở đền Trần (Nam Định), nói tới bởi sự thiếu văn hóa của một lễ hội mang cấp quốc gia, cho một sự kiện lẽ ra phải đầy ắp tính văn hóa. Người ta (nam phụ lão ấu, đủ cả) chen chúc dẫm đạp lên nhau, để mong mua cho được một tờ ấn, mua không được thì... cướp, rồi ấn giả, ấn dỏm, ấn chợ đen bán với giá cắt cổ đua nhau xuất hiện. Mà tại sao người ta lại "cầu viện" cái tờ giấy hay mảnh vải bằng bàn tay có cái dấu ấn đỏ đỏ, có khi in nhòe nhẹt sai cả chữ nghĩa như thế? tất cả chỉ vì niềm tin sắt đá ai có được cái mảnh ấn ấy sẽ được thăng quan tiến chức, phú quý vinh hiển muôn đời...

Đã có những cuộc hội thảo nói về chuyện ấn đền Trần này (hội thảo, hì hì), kẻ nói làm gì có chuyện "ấn đền Trần", tìm hoài trong sách vở chẳng thấy trang sử nào nói đến. Kẻ khác cho là có, đã từ mấy trăm năm nay ấy chứ các cụ cao niên nói rành rành ra như thế cơ mà, có vị như PGS.TS Tống Trung Tín - Viện trưởng viện khảo cổ học, cho rằng "lễ hội khai ấn đầu xuân ở đền Trần là một sáng tạo độc đáo của Nam Định" (Tuổi Trẻ thứ ba 22/2/2011 "Lễ khai ấn: một sáng tạo độc đáo?!). Thế là bên nói có bên nói không, chẳng bên nào chịu lép bên nào.

Cái chuyện có hay không cái tục lệ "khai ấn đền Trần" vào dịp đầu năm âm lịch thôi thì để hạ hồi phân giải, từ từ các nhà sử học, các GS.TS rồi ắt sẽ tìm ra, nhưng chuyện ấy thiết tưởng đâu có gì quan trọng, cái quan trọng là những năm trở lại đây người ta đã nâng việc "khai ấn" đầu năm này thành việc "bán ấn", buôn thần bán thánh, tạo ra "một niềm tin sắt son" ai có được tấm ấn này đường hoạn lộ sẽ hanh thông, thênh thang rộng mở... dĩ nhiên đã bán thì phải có thu tiền, nghe nói tiền thu vào nhiều, rất nhiều là đàng khác...

Các bạn cứ thử nhìn tấm hình bên trên xem, mà đây chỉ là một trong rất nhiều hình ảnh "rợn người" khác trong việc dẫm đạp, chen chúc nhau đi mua ấn đền Trần. Cũng trên báo TT ngày hôm nay (22/2/2011) một vị phó chủ tịch UBND TP Nam Định (nữ) nói "Khi tổ chức và sau mỗi năm, tất cả các ngành đều đã nỗ lực, đã họp để rút kinh nghiệm. Ban tổ chức đã phải đưa ra những phương án tích cực nhất. Mình cố gắng đến như thế, rồi những cái (nhếch nhác) kia nó đến là ngoài ý muốn của mình thì biết làm sao được?"

Nếu lễ khai ấn chỉ đóng tượng trưng một vài tờ, cùng một nghi thức trang nghiêm nhỏ, với ý nghĩa kính cáo với trời đất để mở đầu cho một năm làm việc, và mong cho mọi sự tốt lành của người xưa, như có người nói, không đóng cả trăm ngàn bản để bán như bây giờ, phỏng có còn mấy kẻ nửa đêm chịu khó chen lấn, giẫm đạp lên nhau để mong giành được một "lá bùa" thăng quan tiến chức???

Và cái câu của vị PGS.TS kia "lễ hội khai ấn đầu xuân ở đền Trần là một sáng tạo độc đáo của Nam Định", tự nhiên làm tôi nhớ đến một câu nói tương tự của một quan chức có thẩm quyền, trong chuyện người dân "đu dây vượt sông ở Kontum" gần đây "đấy là một sáng tạo không ngờ của người dân". Hichic!