Sách giáo dục?

                                            

“Hiện đại hóa” truyện cổ tích ?

30/10/2012 3:10

Hình ảnh vợ Mai An Tiêm dùng sắc đẹp của mình để dẫn dụ đàn cá trong truyện tranh Quả dưa hấu - Ảnh: N.V.T

Hai bộ truyện tranh cổ tích của Công ty truyện tranh Art Sign kết hợp với NXB Giáo dục cùng Công ty CP đầu tư và phát triển giáo dục Phương Nam xuất bản có nhiều “hạt sạn” về ngôn ngữ, cốt truyện.

Sẽ không có chê trách nào nếu hai bộ truyện tranh này không có một loạt câu chữ ngớ ngẩn thuộc hàng “quái dị” và những tình tiết thêm thắt ngoài “phạm vi tưởng tượng” khiến các độc giả khó tính (trước hết là các bậc phụ huynh, những nhà giáo dục) đều lắc đầu.

Chẳng hạn, trong truyện tranh Tấm Cám, bà dì ghẻ đã chửi bới Tấm bằng một thứ ngôn ngữ rất teen như: “Tấm! Tao cấm mày xào nấm với dấm rồi cơ mà. Đầu mày có bị ấm không? Cẩn thận tao cho vài đấm” hay “Tấm! Mày hâm à, mày câm à, sao mày đâm thủng cái mâm”. Ở một số truyện khác là những từ ngữ tiếng Anh như “OK”, “bái bai”... Tất nhiên, các từ ngữ này hoàn toàn xa lạ với ngôn ngữ của người Việt thời xưa dùng để sản sinh ra những câu chuyện cổ tích.

Ngôn ngữ phá cách đã loạn xà ngầu, các câu chuyện cổ tích còn bị bóp méo tình tiết đến mức khó đỡ. Chẳng hạn, hoàng tử Lang Liêu trong Bánh chưng bánh dày được tác giả sửa lại cốt truyện, cho nằm mơ lạc vào cuộc thi “Vào bếp với người nổi tiếng” hay vợ An Tiêm dùng sắc đẹp của mình để dẫn dụ đàn cá về (Quả dưa hấu). Một số hình ảnh gây “choáng” lẫn “sốc” nữa là bà dì ghẻ của Tấm gọi hai con về bằng cách nói qua... micro, Hùng Vương đeo kiếng mát và nhiều loại vũ khí xuất hiện trong truyện tranh mang hơi hướm bạo lực rất hiện đại.

Những “sáng tạo” nói trên, như lời nói đầu của hai bộ truyện tranh, được biện minh là để làm “hiện đại hóa” truyện cổ tích nhằm giúp độc giả có lối cảm thụ mới. Tuy nhiên, việc “chế biến”, “xào nấu” những câu chuyện cổ tích thành những câu chuyện “phiếm” là một điều khó có thể chấp nhận được.

Nguyễn Văn Toàn

Đọc được trên báo Thanh Niên ngày hôm nay (30/10/2012), về tình trạng xuất bản sách ở Việt Nam, đây là loại sách dành cho thiếu nhi, có tính cách giáo dục, với sự hợp tác của nhiều nhà xuất bản lớn, trong đó có nhà xuất bản Giáo dục. Cốt truyện lấy từ cổ tích Việt Nam, theo bài báo người ta đã "hiện đại hóa" truyện cổ tích bằng những ngôn ngữ và những hình ảnh quái dị. Thử tưởng tượng nếu những câu chuyện cổ tích của nhà văn Đan Mạch Hans Chrisian Andersen, như Nàng tiên cá, Cô bé bán diêm, hay Chú lính chì... cũng được người Đan Mạch "biên tập" lại theo những ngôn ngữ "hiện đại" như thế này, thì những câu chuyện cổ tích ấy sẽ ra sao?

Hôm qua cũng trên báo Thanh Niên có bài "Thực hư xẩm tàu điện", để nói "Không có cái gọi là xẩm tàu điện" ở Hà Nội, như là một "dòng xẩm đặc trưng Hà Nội" như đã được giới thiệu. Tôi thử giở lại những trang sách cũ viết về Hà Nội, chẳng hạn quyển Phong tục Việt Nam của Phan Kế Bính, Nghệ thuật cầm ca Việt Nam của Toan Ánh, có nói về hát xẩm ở Hà Nội năm xưa, cũng chỉ nói chung về hát xẩm, hát xẩm còn gọi là xẩm chợ, là một nghề kiếm sống, do một bọn người thường gồm từ hai đến ba người bị mục tật, dắt nhau kiếm sống bằng nghề hát. Ban đầu họ thường ngồi ở trước cửa chợ, bên đường đông người qua lại, hoặc trước cửa đền, chùa...

Nhạc cụ đệm cho tiếng hát của họ là cây đàn bầu, hoặc cây đàn nhị, và cái không thể thiếu được của họ cái chậu thau đặt trước mặt, để khách qua đường bỏ tiền lẻ vào đó... Có lẽ sau này khi Hà Nội có tàu điện, xe khách... thì những người hát xẩm đã hát trên tàu điện. Nhưng có lẽ như chúng ta đã thấy, hát trên tàu điện, xe khách, là những không gian hết sức chật chội, nếu có, chỉ có thể lên xuống tàu, đứng mà hát chớp nhoáng kiểu "dã chiến", chứ không thể ngồi thoải mái đàn hát như ở chợ, hay trước cửa đình được... Như vậy, ngay cả về mặt "chuyên môn của hát xẩm", hát "xẩm tàu điện" có lẽ cũng không đạt yêu cầu...

    Nghệ sĩ "nhí" Thanh Thanh Tấm, 10 tuổi trong một tiết mục xẩm - Ảnh: Trinh Nguyễn.


Tấm hình trích trên báo Thanh Niên bên trên trong buổi biểu diễn "xẩm tàu điện", cho thấy đây chính là xẩm chợ (ngồi hát ở chợ, bên hè phố, hay trước cửa đình, chùa), trên tàu điện chỗ đâu mà ngồi đàn hát được như thế?