Khó!

Thời buổi càng ngày càng khó, khó khăn đủ mọi thứ, từ vật chất cho đến tinh thần... Mỗi lần chở bà xã đi chợ hay mua bán gì là thể nào cũng được nghe những lời than, vật giá sao bây giờ leo thang quá, mới mua thịt mấy chục ngàn mà bây giờ đã lên tới trăm mấy, chuối là thứ trái cây rẻ tiền nhất dành cho người nghèo vài ngàn một nải ăn cả nhà, vậy mà bây giờ đụng vào nải chuối kha khá hét tới hai mươi mấy ngàn... Trước ăn sáng bình dân bánh mì hay gói xôi cũng chỉ mấy ngàn, vậy mà bây giờ cũng bạc chục trở lên... Vật giá leo thang cấp số nhân, thu nhập người dân chẳng được tăng mấy tí, thậm chí là cấp số cộng, cho nên mọi người đành chép miệng, phải tiết kiệm, đành phải ráng mà tiết kiệm...

Xã hội tiết kiệm, thế là người ta bảo nhau ráng nhịn, ít ăn, ít mặc, ít nói... Aha, không biết cái khoản ít nói là ở chỗ nào, chứ ít nói 2 cái từ mà ngày xưa rất hay dùng là "Cám ơn" và "Xin lỗi" thì bây giờ thấy rất rõ. Không biết từ lúc nào mà "ngôn ngữ" tiếng Việt đã dần mất đi 2 từ quan trọng Cám ơn và Xin lỗi. Ra ngoài đường, đến chốn công quyền, những nơi công cộng..., bây giờ hiếm thấy người ta dùng 2 từ ấy, chẳng hiểu sao... Cái giao tiếp thông thường nhất là hỏi thăm đường và nói chuyện điện thoại, ngày xưa người ta luôn mở đầu bằng câu "Xin lỗi", "Xin lỗi cho tôi hỏi thăm đường X...", và sau khi nhận được lời chỉ dẫn, và ngay cả khi người được hỏi trả lời không biết, thì người hỏi cũng luôn nói lời "Cám ơn" trước khi đi... Nói chuyện điện thoại cũng thế "Xin lỗi đây có phải là cơ quan Y... Tôi ở... cho tôi được nói chuyện với ông A...", và khi được trả lời chờ hoặc ông A đã đi vắng, thì người gọi điện cũng luôn nói Cám ơn trước khi cúp máy...

Ngay cả ở trong cơ quan làm việc bây giờ (nhất là ở những cơ quan công quyền), tôi cũng hiếm khi nghe được từ Cám ơn hoặc Xin lỗi, trong cách đối xử giữa những người cùng làm việc, và với những người từ nơi khác đến, người ta bây giờ, hoặc quen thói bỗ bã (để cho thân tình?!), hoặc quen với cách "trên - dưới - xin - cho" mà chẳng cần phải Cám ơn hay Xin lỗi gì nữa... Ra ngoài đường có lẽ biết bao nhiêu chuyện chỉ cần một tiếng Cám ơn hoặc Xin lỗi đúng chỗ, đúng lúc, có thể tránh được biết bao nhiêu chuyện phiền phức, thậm chí là tai họa. Có những vụ chỉ va quẹt xe nhẹ, chẳng ai bị gì, thế mà chỉ vì thiếu một lời xin lỗi mà lao vào nhau ẩu đả, thậm chí dẫn đến án mạng...

Mới đây trên những mạng truyền thông đã ồn ào vụ cô Lượm, và nhà đài VTV đã "cố chấp" đến mức không thể nói ra được một lời xin lỗi khán giả. Cuối cùng thì cô BTV đã phải lên tiếng xin lỗi, sau khi có quyết định phạt tiền của Bộ chủ quản và yều cầu VTV phải xin lỗi. Và cái xin lỗi của VTV chỉ là cái xin lỗi nửa vời, lẽ ra VTV phải chính thức lên tiếng xin lỗi khán giả, chứ không phải để cho cô BTV lên xin lỗi nói chung chung "chúng tôi", cô BTV chỉ có thể đại diện cho chính bản thân (người dẫn chương trình  vụ việc sai sót), hoặc cùng lắm là đại diện cho nhóm điều hành chương trình chứ không thể đại diện cho VTV, xem như VTV vẫn còn nợ khán giả một lời xin lỗi, đây là lời xin lỗi của "pháp lý" (thi hành quyết định của Bộ), chứ chưa nói tới lời xin lỗi của "đạo lý".

Mới đây lại xảy ra vụ "Con mèo" trong một chương trình giáo dục trẻ em cũng của nhà đài VTV. Một đoạn phim quá cẩu thả, tàn ác, phản giáo dục... đã được đưa lên trong một chương trình giáo dục cho trẻ con (một con mèo con bị cột vào 2 cái chai nhựa thả xuống nước), dư luận cũng phản ứng dữ dội, VTV gởi một văn bản cho báo chí phân bua... bởi, tại, thì, là, mà, và..., và qua đó cũng muốn báo chí thông tin đến cho độc giả biết chuyện, vẫn tuyệt không có một lời xin lỗi... Những sự việc mà có lẽ khi mới xảy ra, chỉ cần một lời xin lỗi thôi, đơn giản và nhẹ nhàng, có lẽ đã tránh được bao nhiêu sự việc ồn ào và phiền phức không đáng có, thế mà vẫn không được... Thậm chí cái cách phân bua của cơ quan chức năng biểu hiện rõ cái "trịnh thượng" của kẻ quen quyền hành...

Trong cuộc sống thật và ảo, cũng in hệt... Một lời Cám ơn và Xin lỗi, đâu phải là nói lên cái "hèn kém" hay "sai sót", mà chỉ nói lên cái giáo dục và chân thành...

Saigon tháng 4/2011.