Một năm sau ngày động đất và sóng thần tại Nhật Bản.

Còn khoảng một tuần nữa là kỷ niệm một năm ngày động đất và sóng thần kinh hoàng tại Nhật Bản (11/3/2011), còn nhớ năm ngoái vào ngày 11/3 này cả thế giới đã đau lòng nhìn thiên tai tàn phá nước Nhật, những hình ảnh được phát  đi trên những phương tiện truyền thông khiến thế giới bàng hoàng. Chắc mỗi chúng ta vẫn chưa quên những hình ảnh như thế này, chiếc tàu "đậu" trên nóc một ngôi nhà, một hình ảnh khác là chiếc máy bay chiến đấu trông như một món đồ chơi của trẻ con bị quăng quật ở góc nhà, và những chiếc xe hơi hay những ngôi nhà bị cuốn trôi như những chiếc lá trên đường phố. Cùng với những thảm hoạ đến từ thiên nhiên thì nước Nhật phải gánh chịu thêm một thảm hoạ nhân tạo, đó là chất phóng xạ từ nhà máy điện hạt nhân bị rò rỉ, và nhiều người tình nguyện tham gia cứu nhà máy điện đã bị nhiễm chất phóng xạ.


Cứ tưởng nước Nhật sẽ phải mất một thời gian dài mới có thể vượt qua được thảm hoạ này, vậy mà người Nhật đã đứng ngay dậy, từ những đổ nát, không một lời than van khiến cả thế giới phải khâm phục, một năm trôi qua, thời gian có lẽ khá ngắn ngủi, chắc chắn những gia đình sẽ còn tưởng nhớ những người thân không may đã mất, nhưng xã hội Nhật đã hồi sinh... Điều gì đã làm nên sự thần kỳ đó...?
Có lẽ câu trả lời không gì khác hơn là "Tinh thần Nhật", đó là tính kỷ luật, ý chí, tinh thần đoàn kết, sức chịu đựng, luôn đặt lợi ích của cộng đồng, quốc gia, lên trên lợi ích của bản thân... Cũng như sự thất bại của người Nhật trong Thế chiến thứ hai, cùng với việc chiếm đóng của người Mỹ, và sự xâm lấn của đồng đô la cũng như nền văn hoá Mỹ, chắc chắn sẽ có những thay đổi nơi người Nhật, nhưng vẫn còn những thứ không thể thay đổi được, đó là tinh thần tôn giáo cơ bản của người Nhật, đối với họ là "Thần Giáo",  con đường của những Vị Thần. Cũng như người Trung Hoa, chúng ta thường biết đến những câu chuyện về những Thiền sư, tu tập theo Phật giáo, nhưng cũng giống như Trung Hoa, chưa bao giờ Phật giáo là tôn giáo chính ở nước Nhật, cả nghìn năm họ đã vay mượn đạo đức và triết lý của Khổng, Lão, tôn giáo và nghệ thuật từ những nguời Phật giáo, và kỹ thuật, công nghệ phương Tây thời hiện đại...

Người Nhật tìm thấy sự tĩnh lặng và cảm hứng trong cái đẹp của môi trường, vườn Nhật chẳng hạn, rất nhiều khi chỉ là một khoảnh sân cát trắng và những phiến đá, cái đẹp đối với họ tưởng chừng rất đơn giản, nhưng hoàn toàn không hời hợt, chừng như tất cả tinh hoa của đất trời ẩn dấu trong những hạt cát và những phiến đá, tựa như một bài thơ Haiku của người Nhật, mà nhà thơ, thiền sư Basho là tiêu biểu:
Nhiều chuyện
Làm nhớ lại
Hoa Anh đào
Hay như một bài thơ Haiku khác:
Tịch liêu
Thấu xuyên vào đá
Tiếng ve kêu
Người Nhật cũng luôn tìm thấy sự tĩnh lặng bởi thiên nhiên, sông, suối, tiếng nước chảy róc rách, những cánh hoa Anh đào mỏng manh trước gió... Đối với họ Thánh đường không phải là những giáo đường, những chánh điện, mà chính là một bầu trời đêm, ở đó chỉ có tiếng gió xào xạc qua những lá cây, cùng bản hoà âm điền dã của muôn vật...


Họ luôn cảm thấy sự lôi cuốn bởi thiên nhiên, tinh tú, trăng, tiếng kêu của ếch nhái, côn trùng... Họ có những buổi lễ và liên hoan khá lạ lùng đối với những người ngoại quốc, chẳng hạn vào một buổi tối đầu thu, Hoàng đế và hàng ngàn thần dân yên lặng ngồi nghe những tiếng kêu của các loại côn trùng, hoặc có khi họ dành cả một buổi chiều tối để ngắm trăng, hay cả giờ để chỉ ngắm một bông hoa, một nhánh cây khô, hay những chiếc lá úa..., và vào mùa hoa Anh đào nở hoa, những người Nhật thường đóng cửa tiệm, đi đến công viên hay về miền quê để ngắm nhìn hoa Anh đào nở...
Ở những đền đài, mà cả ngàn năm nay kiến trúc vẫn không hề thay đổi, không hề có sự can thiệp thô bạo hay ngốc nghếch của con người, nhà cửa của người Nhật cũng luôn giữ được sự sạch sẽ, tinh khiết, họ luôn có những máng nước nơi những ngôi đền, để người đến hành lễ rửa tay, súc miệng trước khi bước vào đền...
Ngày xưa tinh thần Võ sĩ đạo luôn hiện diện nơi người Nhật, họ sẵn sàng quên, thậm chí hy sinh bản thân mình cho đất nước, cho những người khác, cho người chủ của họ, và ngày nay chúng ta cũng vẫn thấy họ ứng xử như thế, trong thảm hoạ mà dân tộc họ phải chịu đựng...
Một năm thảm hoạ của họ đã trôi qua, có một cái gì đó, cho dẫu không thích nhưng tôi vẫn phải kính trọng người Nhật...