Từ những chiếc lồng đèn (2).

 

 

 

Lồng đèn của người Hoa.

 

 

 

 

Lồng đèn dịp trung thu dành cho trẻ con người Việt mình.

Hôm qua ông bạn Bulukhin có nói tôi thử đưa ra cái khác nhau giữa lồng đèn trung thu của người Hoa và của người Việt. "Vấn đề" xem thế mà không đơn giản, ở đây tôi chỉ muốn nói đến những gì mà mình biết về 2 loại lồng đèn này, bởi tôi cũng có thuở nhỏ ở trong một xóm nhiều người Hoa trong khu Chợ Lớn.

Tôi còn nhớ thời nhỏ, trung thu ở thành phố trong những khu xóm nhiều người Việt là để dành cho tụi con nít, từ chuyện rước những chiếc đèn lồng bằng giấy đủ kiểu đủ màu sắc, cho đến mâm cỗ bày ra trước để cúng ông bà, sau là để "ngắm trăng", người lớn kể cho trẻ con nghe những điển tích Chú Cuội, Chị Hằng, Cây Đa, Thỏ Ngọc...và cuối cùng là để cho lũ nhỏ "phá cỗ", ăn uống vui chơi cùng gia đình... Còn trung thu của người Hoa là để dành cho người... lớn, tuy tôi nhớ hồi nhỏ rất mê khi được chở đi vào khu trung tâm Chợ Lớn (khu Đồng Khánh cũ), xem đèn xanh đỏ nhấp nháy, cùng các loại lồng đèn trong những cửa tiệm của người Hoa rực sáng...

Nhưng tôi cũng còn nhớ rõ, những đèn lồng của trẻ con người Việt là loại xếp bằng giấy mờ (không có khung tre) như các loại đèn xếp truyền thống (hình ống, hình tròn như trái bầu, trái bí...), hoặc loại có khung bằng tre phất bằng giấy bóng kiếng xanh đỏ, loại này đủ hình thù, con bướm, con thỏ, con voi, con cá... xe tăng, tàu bay, tàu thủy... khu vực giáo xứ Phú Bình của những người miền Bắc di cư xưa nay chuyên sản xuất những loại lồng đèn này, ngày trước sắp đến trung thu là nhà nhà bắt tay vào việc làm đèn rất nhộn nhịp, bây giờ chỉ còn lèo tèo vài nhà sản xuất cầm chừng, bởi thị trường đã có nhiều loại đồ chơi khác cho trẻ con.

Trung thu của người Hoa cũng có lồng đèn, nhưng chủ yếu để treo ngắm nhìn, trẻ con không thắp đèn cầm đi chơi khắp xóm, cũng có múa rồng, múa lân, xem cũng thích, người Hoa cũng có mâm cúng, xem còn "hoành tráng" hơn người Việt, nhưng chủ yếu là để dành cho thần thánh, họ cầu làm ăn phát đạt, không phải dành cho trẻ con và gia đình như người mình...

Vài nét nói về cái khác biệt của trung thu nơi người Hoa và người Việt, xem ra trung thu của chúng ta ngày xưa "nhân văn" hơn. Bây giờ lại là chuyện khác, trẻ con ít màng đến bánh mứt, cũng ít thích lồng đèn giấy, bởi chúng có quá nhiều thực phẩm và nhiều phương tiện để vui chơi...